Forum klasy 2blo

Grucha

„Koniec wieku XIX” (Tetmajer)
Wiersz ten uznawany jest za manifest pokolenia modernistów. Składa się on z szeregu pytań retorycznych, a każda kolejna zwrotka to definicja postawionego w pytaniu pojęcia. Definiuje : przekleństwo, walkę, ironię, rezygnację, byt przyszły, wzgardę, użycie. Po zdefiniowaniu tych wszystkich pojęć dochodzi do wniosku, że żadna z tych wartości nie jest wartością prawdziwą, której można by było się poświęcić. Człowiek doświadcza rozczarowania i ideowej pustki. Tetmajer chcąc w obrazowy sposób pokazać zderzenie człowieka z losem porównuje człowieka do mrówki, a los do pędzącego pociągu. Tragiczny obraz człowieka końca wieku przedstawiony został w ostatniej zwrotce. Skoro bowiem nie ma na świecie żadnych prawdziwych wartości, skoro człowiek w zderzeniu z losem zawsze przegrywa, to jaki jest więc sens ludzkiej egzystencji ?
„Cóż więc jest ? Co zostało nam, co wszystko wiemy, dla których żadna z dawnych wiar już nie wystarcza? Jaka jest przeciw włóczni złego twoja tarcza, człowiecza z końca wieku ? Głowę zwiesił niemy”

„Ludzie miotają się, dręczą i cierpią” (Tetmajer)
Dążenia i starania człowieka są bezcelowe. Ludzie pragnąc czegoś w życiu dokonać, coś osiągnąć dręczą się, doznają bólu, przeklinają Boga, a kresem ich walki staje się świadomość, ten człowiek nie jest zrodzony do zwycięstwa nad losem i zawsze musi się mu poddać.

„Nie wierzę w nic” (Tetmajer)
Wiersz ten jest klasycznym przykładem wyznania niewiary. Dawne marzenia i ideały na przełomie wieków straciły swój sens, można nimi tylko i wyłącznie pogardzać. Utwór jest także wyznaniem bezsilności i apatii. Jakiekolwiek działanie napawa podmiot liryczny wstrętem. Jedyne co pozostało to pragnienie Nirwany. Życie ludzkie straciło sens do tego stopnia, że w człowieku silniejsze jest pragnienie niebytu, nieistnienia niż wola życia.

„Wszystko umiera z smutkiem i żałobą” (Tetmajer)
Podmiot liryczny tego wiersza cechuje skrajny pesymizm. Wynika on z przeświadczenia, że życie każdej istoty kończy się nieuchronnie śmiercią, gdyż ma na to wpływ nieubłagany los. Szczególnie bolesna jest myśl : „..., że ludzie tak muszą ginąć, jak ginie zwierzę i roślina”. Ów skrajny pesymizm tego tekstu podkreśla niewiarę podmiotu lirycznego w zmartwychwstanie i nieśmiertelność duszy.

„Fałsz, zawiść” (Tetmajer)
Wartościami, które dominują we współczesnym poecie świecie jest fałsz, zawiść, marność, nikczemność, głupota. wiersz opiera się na zasadzie porównania życia do podróży przez błota w czasie chmurnego, pozbawionego słońca dnia. Człowiek skazany jest na klęskę, na przegranie, na to że nigdy nie będzie w stanie przepłynąć błota tj. przeżyć życia. Podmiot liryczny poddaje się, nie próbuje walczyć z życiem. Czuje się bezsilny. Życie w jakim przyszło mu żyć kontrastuje z życiem do jakiego został stworzony : purpurowych wschodów, zachodów złoconych, do gwiazd kroci, wysp zielonych itp. Jednak okazuje się, że ta rzeczywistość jest całkiem inna, a arkadia jest nieosiągalna. Poeci młodopolscy w różny sposób starali oderwać się od dekadenckich nastrojów epoki. Wyciszenie, ukojenie i zapomnienie dawała im :
a) kontemplacja sztuki
b) Nirwana
c) przyroda tatrzańska
d) miłość
Wyżej wymienione motywy pojawiają się także w twórczości Kazimierza Przerwy - Tetmajera.

„Elviva l’arte” (Tetmajer)
Kult sztuki w modernizmie wynikał z dwóch przyczyn :
a) był próbą ucieczki od życia
b) stanowił wyraz ogólnej tendencji epoki do niezależności artysty, do uzmysłowienia społeczeństwu autonomii artysty i sztuki.
Wiersz ten jest swoistym programem literackim artysty sformułowanym w imieniu całego pokolenia artystów. Refleksje podmiotu lirycznego w tym wierszu dotyczą charakterystycznego dla epoki konfliktu artysta - filister (nie artysta). Filisterskie społeczeństwo traktuje artystów jak wyrzutków, pariasów, a oni są przecież kapłanami wielkich idei (Schoopenhaver). W ich piersiach bowiem płoną ognie włożone przez samego Boga. Gdy wszystko na ziemi traci sens pozostaje tylko sztuka i jej kapłani - artyści, co są jak „orły ze skrzydłami złamanymi”.
Dla artystów zupełnie nie liczą się doczesne wartości materialne „laurów za złotą nie damy koronę”. Dla artysty liczy się tylko i wyłącznie sława i idea, której służy. W wierszu tym widoczne jest echo współczucia dla cyganerii artystycznej, nuta szyderstwa i jawne zestawienie bogactwa ducha artysty i nędzy filistrów. W wierszu kilkakrotnie powtarza się jak refren sformułowanie „Niech żyje sztuka”.

„Hymn do Nirwany” (Tetmajer)
W filozofii orientalnej Nirwana to oderwanie się od problemów, osiągnięcie spokojnego stanu prawdy, nieistnienia, niebytu. Utwór ten ma formę podobną do „Ojcze nasz”, a z drugiej strony do litanii. W wierszu tym upersonifikowana Nirwana jest równocześnie adresatem wiersza i siłą, która zdaniem podmiotu lirycznego może zniszczyć podłość ludzką, zło, siłę, która może dać człowiekowi szczęście. Owo pragnienie Nirwany, ucieczki w niebyt wynikało w przypadku dekadentów z poczucia bezsensu istnienia.

„Na Anioł Pański” (Tetmajer)
Wiersz ten jest symbolicznym obrazem ludzkiego losu przedstawionego jako wędrówka bez celu. W wierszu kilkakrotnie powtarza się refren, który tworzy niejako muzyczne ramy obrazów, które same w sobie niewiele znaczą, a tworzą tylko nastrój grozy, smutku, przygnębienia. Nastrój, który towarzyszy człowiekowi idącemu przez bezludne pustkowie.
Przedstawione w wierszu obrazy typowe są dla wyobraźni modernistów. Trzęsawiska, moczary, bezkresne puste przestworza, szare dymy, topiele wód, cmentarz, grób młodej dziewczyny. Charakterystyczna jest w tym wierszu psychizacja przedstawionego krajobrazu. Symbolem ludzkiego losu jest samotna dusza wędrująca bez celu

„Nigdzie tu miejsca nie ma dla niej,
Nie ma spoczynku nie przystani...”
Wiersz ten jest dokumentem epoki, w której pesymistyczne widzenie świata przedstawiono w nastrojowe posępne obrazy poetyckie.